Αδέλφια - Οι Πρώτοι μας Δάσκαλοι στη Συνύπαρξη

Κάθε φορά που ως γονείς αποφασίζουμε να μεγαλώσουμε την οικογένειά μας οι ισορροπίες ανατρέπονται και χρειάζεται χρόνος μέχρι να βρεθεί μια νέα ισορροπία στην οποία μπορεί να λειτουργήσει η νεοσύστατη οικογένεια. Ακόμα και όταν η ισορροπία έχει εγκατασταθεί, πάντα θα ταράσσεται στο χρόνο καθώς τα μέλη μεγαλώνουν και οι ανάγκες μας μετατοπίζονται.

Θέλει λοιπόν πολύ κουράγιο και υπομονή να είναι κανείς γονιός που να έχει την ικανότητα της ενεργητικής ακρόασης, ώστε να μπορεί να αφουγκράζεται αυτές τις λεπτές ισορροπίες και τις μεταβολές τους. Για να επανέλθει η ισορροπία πολλές φορές τα μέλη περνούν μέσα από τη σύγκρουση, καθώς η σύγκρουση είναι φυσική συνέπεια της συνύπαρξης. Το θέμα είναι πότε και με ποιόν τρόπο χρειάζεται εμείς οι γονείς να παρεμβαίνουμε στην επίλυση της σύγκρουσης ώστε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αποκτήσουν τα ίδια την ικανότητα επίλυσης των συγκρούσεων με δημιουργικό τρόπο.

Πώς να Ενθαρρύνουμε Θετικές Σχέσεις Ανάμεσα στα Αδέρφια

Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και χρειάζεται να το αντιμετωπίζουμε σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία και τις ιδιαιτερότητές του. Παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια πράγματα που οι γονείς μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε στην καλλιέργεια ενός κλίματος αρμονίας και εμπιστοσύνης μεταξύ των αδερφών και όλων των μελών της οικογένειας.

1. Επισημαίνουμε ξεχωριστά στο κάθε παιδί τα δυνατά του στοιχεία χωρίς να συγκρίνουμε τα παιδιά μας μεταξύ τους.
2. Φροντίζουμε τις ανάγκες του κάθε παιδιού ξεχωριστά και προσφέρουμε στον καθένα αυτό που έχει ανάγκη. Αν το ένα παιδί έχει ανάγκη ένα καινούργιο μπουφάν δεν χρειάζεται να αγοράσουμε μπουφάν και στο αδερφάκι του για να μην ζηλέψει.  Δεν δίνουμε το ίδιο και στους δύο, αλλά αυτό που χρειάζεται ο καθένας και όταν το χρειάζεται.
3. Τα παιδιά μας δεν έχουν ανάγκη να τα αγαπάμε το ίδιο αλλά να αισθάνονται ότι τα αγαπάμε γιατί για εμάς είναι μοναδικά, και να γνωρίζουν τί είναι αυτό που τα κάνει μοναδικά. Αυτό θα τα βοηθήσει να νοιώσουν ξεχωριστά και αγαπητά.
4. Αν για οποιονδήποτε λόγο ξεχωρίζουμε ένα από τα παιδιά (από αδυναμία, φόβο, ενοχές)  προσπαθούμε να μην το δείχνουμε.
5. Προσπαθούμε να μην βάζουμε τα παιδιά μας σε ρόλους και να μην τους συμπεριφερόμαστε σύμφωνα με αυτούς. Π.χ. ο μεγάλος και η μικρή, ο δυνατός και ο αδύναμος, ο ντροπαλός και η θαρραλέα.
6. Περνάμε προσωπικό χρόνο με κάθε παιδί ξεχωριστά κάνοντας μαζί μία δραστηριότητα που ευχαριστιόμαστε και οι δύο. Την ώρα που αφιερώνουμε στο παιδί μας, είμαστε εκεί μόνο για εκείνο χωρίς διασπάσεις (τηλεφωνήματα, τηλεόραση, internet κλπ) και αποφεύγουμε να μιλάμε για το αδερφάκι του.

Πώς Βοηθάμε στην Επίλυση της Σύγκρουσης

Επειδή όμως ό,τι και να κάνουμε οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες και φυσιολογικές μεταξύ των αδερφών μέσα στην οικογένεια, όταν αυτές συμβαίνουν  προσπαθούμε να αντισταθούμε στη τάση μας για παρέμβαση. Αν δεν υπάρχει ουσιαστικός λόγος παρέμβασης, δηλαδή κανένας από τους δύο εμπλεκόμενους δεν κινδυνεύει να χτυπήσει, ή κανένας από τους δύο δεν κακοποιείται λεκτικά, παραμένουμε αμέτοχοι. Με λίγη υπομονή σε λίγα λεπτά η σύγκρουση θα λυθεί από μόνη της και το πιο πιθανό είναι ότι τα παιδιά από εκεί που φώναζαν και μάλωναν μπορεί να τα ακούσετε ξανά να γελάνε και να παίζουν μεταξύ τους σαν να μην έχει συμβεί απολύτως τίποτα. Αντίθετα η παρέμβασή μας εντείνει την ένταση και τα οδηγεί σε διαμάχη για το ποιος έχει δίκιο και το ποιος τελικά θα κερδίσει την εύνοια του γονιού.

Φυσικά υπάρχουν περιπτώσεις όπου η παρέμβασή μας είναι απαραίτητη, είτε γιατί υπάρχει σωματική βία και τουλάχιστον το ένα από τα δύο παιδιά είναι σε κίνδυνο, είτε γιατί υπάρχει λεκτική βία, είτε γιατί μας το ζητάνε τα ίδια τα παιδιά. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να τους δείχνουμε το δρόμο πώς να βγαίνουν τα ίδια από τη σύγκρουση.

1. Αναγνωρίζουμε τα αρνητικά συναισθήματα του κάθε παιδιού ξεχωριστά  χωρίς να επιτρέπουμε την επιθετική συμπεριφορά. Αν κατά την σύγκρουση, έστω ένα από τα παιδιά είναι σε κίνδυνο, απομακρύνουμε τα δύο μέλη. Έπειτα αναγνωρίζουμε το θυμό του καθενός, ή οποιοδήποτε άλλο δύσκολο συναίσθημα, χωρίς να επικρίνουμε ή να μειώνουμε αυτό που αισθάνονται.
2. Αποφεύγουμε να παίξουμε το ρόλο του διαιτητή. Δεν εκφράζουμε την άποψή μας για το ποιος νομίζουμε ότι έχει δίκιο. Απλά καθρεφτίζουμε το συναίσθημα και των δύο πλευρών.
3. Αναγνωρίζουμε τη δυσκολία της κατάστασης.
4. Εκφράζουμε την εμπιστοσύνη μας στα παιδιά για το ότι μπορούν να βρουν μόνα τους μία λύση που να είναι δίκαιη και για τους δύο.
5. Αποχωρούμε από το δωμάτιο, αφήνοντάς τους χώρο και χρόνο να σκεφτούν μαζί μία λύση.
6. Όταν η σύγκρουση έχει τελειώσει και τα παιδιά βρουν τη λύση ,δεν ξεχνάμε να πούμε μπράβο που τα κατάφεραν τόσο καλά μόνοι τους. 

Η αδερφική σχέση είναι σημαντική. Τα αδέρφια μαζί πρωτομαθαίνουν το μοίρασμα, τη διεκδίκηση, τη συνεργασία στο παιχνίδι,  τη συνύπαρξη. Είναι μία σχέση που χρονικά κρατάει πιο πολύ από όλες τις άλλες, καθώς συνήθως είναι εκεί από την παιδική μας ηλικία μέχρι τα βαθιά γεράματα. Είναι λοιπόν μία σχέση που ως γονείς  αξίζει να δείξουμε στα παιδιά μας πώς να την φροντίζουν. Μια δυσλειτουργική αδερφική σχέση δυσκολεύει όλους μέσα στο σύστημα της οικογένειας. Με το να μάθουμε στα παιδιά μας πώς να συνυπάρχουν και να επιλύουν τις συγκρούσεις τους δημιουργικά, τα καθιστούμε ικανά όχι μόνο για θετικές αδερφικές σχέσεις αλλά και για πιο αρμονικές και ειρηνικές σχέσεις στη ζωή τους γενικότερα.