Μικρά Μυστικά για Ευκολότερη Προσαρμογή του Παιδιού στο Δημοτικό

Οδηγός για καλή σχολική χρονιά, Ειδική Έκδοση by Advance, 2016 (σ. 18-22) 

Το παιδί μεγαλώνει και έφτασε η στιγμή που από το νηπιαγωγείο θα πάει στο δημοτικό. Ένας κύκλος κλείνει και ανοίγεται μπροστά μας ένας άλλος και πλημμυρίζουμε με ανάμεικτα συναισθήματα. Συναισθήματα λύπης, χαράς, αγωνίας, υπερηφάνειας, αμφιβολίας… Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι μία περίοδος συναισθηματικά φορτισμένη καθώς συχνά συνεπάγεται πολλές αλλαγές: αλλαγή δασκάλας, σχολικού περιβάλλοντος, κοινωνικού κύκλου και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και σπιτιού. Επίσης, αυτό το μεγάλωμα σηματοδοτεί, σύμφωνα με πολλούς γονιούς, το πέρασμα από την εποχή της ανεμελιάς στην εποχή της υπευθυνότητας και των υποχρεώσεων. Πώς μπορεί αυτές οι αλλαγές να εμπεδωθούν πιο αρμονικά ώστε και η προσαρμογή του παιδιού να γίνει ομαλά;

Πριν την Έναρξη του Σχολείου

Δώστε στο παιδί την ευκαιρία να εκφράσει τα συναισθήματά του για αυτή την αλλαγή. Μπορεί να εκφράσει λύπη για τον αποχωρισμό από τη δασκάλα του, τους φίλους του ή και αγωνία για το καινούργιο σχολείο.Καθρεφτίστε το συναίσθημά του χωρίς να προσπαθείτε να το αλλάξετε. Π.χ. αντί να του πείτε «Ξέρω είσαι λυπημένος, αλλά και εκεί η δασκάλα σου θα είναι καλή…» μπορείτε να του πείτε «Φαίνεται να λυπάσαι πολύ που θα αποχωριστείς τη δασκάλα σου…» Με το να το ακούσετε, θα το βοηθήσετε να εκφράσει το συναίσθημά του, να νιώσει ότι το καταλαβαίνετε και μετά να μπορέσει να το αντέξει και το ίδιο.

Αν το παιδί αλλάζει σχολείο, δώστε του την ευκαιρία να εξοικειωθεί με το νέο χώρο. Επισκεφθείτε μαζί του το καινούργιο σχολείο πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Μπορείτε αν θέλετε να πάτε μαζί με το παιδί σας για την εγγραφή του. Αν γίνεται κάποιο summer camp γράψτε το να συμμετέχει έστω για μία βδομάδα. Έτσι, θα του δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσει το περιβάλλον όπου θα βρίσκεται και πιθανόν παιδιά τα οποία θα είναι συμμαθητές του από το Σεπτέμβριο.

Κάντε την έναρξη του σχολείου μία γιορτή για το μεγάλωμα του παιδιού. Πηγαίνετε μαζί να διαλέξετε τα πράγματα που θα χρειαστεί για το νέο του ξεκίνημα και φτιάξτε μαζί το χώρο που θα διαβάζει μέσα στο σπίτι.

Δείξτε εμπιστοσύνη στο χώρο και στο προσωπικό που επιλέξατε για το παιδί σας. Αν εσείς δεν αισθάνεστε ασφαλείς ή σίγουροι με την επιλογή σας, αυτό που εισπράττει το παιδί, ακόμα κι αν δεν λέτε τίποτα μπροστά του, είναι φόβος για το νέο του ξεκίνημα. Αντίθετα, η δικιά σας σιγουριά ότι αυτό το ξεκίνημα, στο συγκεκριμένο σχολείο, έχει να προσφέρει πολλές καινούργιες και ευχάριστες εμπειρίες στο παιδί, θα του μεταδώσει ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.

Μετά την Έναρξη του Σχολείου

Κάθε νέο ξεκίνημα είναι μία περίοδος αυξημένου στρες για το παιδί και αναμένεται να παρουσιάσει αυξημένη προσκόλληση στο πρόσωπο φροντίδας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί, όταν γυρνάει σπίτι, να σας αναζητά περισσότερο απ’ ότι συνήθως και να έχει μία μεγαλύτερη δυσκολία να σας αποχωριστεί. Αυτό είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό και δείχνει ότι το παιδί έχει αναπτύξει μία υγιή προσκόλληση με το πρόσωπο φροντίδας, δηλαδή με εσάς. Για να το βοηθήσετε κατά την περίοδο προσαρμογής του είναι χρήσιμο να του αφιερώσετε περισσότερο αποκλειστικό χρόνο, ένας προς έναν, χωρίς αποσπάσεις, δηλαδή χωρίς διακοπές για τηλέφωνο, τηλεόραση, μαγείρεμα, σιδέρωμα ή κάθε είδους δουλειά. Κατά την διάρκεια αυτού του χρόνου αφήνετε το παιδί να σας καθοδηγεί στο τι θέλει να κάνει χωρίς να το κατευθύνετε εσείς.

Περιμένετε ότι το πρώτο διάστημα το παιδί μπορεί να είναι ανήσυχο και να παρουσιάζει εκνευρισμό, θυμό, εκρήξεις οργής κατά την διάρκεια της ημέρας ακόμα και αν στο σχολείο υπήρξε πολύ συνεργάσιμο. Επίσης, μπορεί να ξυπνάει συχνά τη νύχτα έχοντας εφιάλτες ή ζητώντας να πάτε κοντά του και να το βοηθήσετε να ξανακοιμηθεί. Στηρίξτε το κατά την διάρκεια των εκρήξεων οργής του με την ενεργή παρουσία σας, προσπαθώντας να μην θυμώνετε, να μην το αγνοείτε ή να μην του αποσπάτε την προσοχή για να σταματήσει το κλάμα του. Καθίστε δίπλα στο παιδί και ακούστε το, δίνοντάς του το μήνυμα «είμαι εδώ, σε ακούω, σε καταλαβαίνω… πρέπει να είναι πολύ δύσκολο αυτό που σου συμβαίνει… θα ήθελες μία αγκαλιά;»

Μπορεί να εκφράσει δυσαρέσκεια για το νέο του σχολείο, να δηλώνει συχνά ότι δεν θέλει να ξαναπάει ή απλά να αρνείται να πάει. Προσπαθήστε να ανταποκριθείτε σε αυτό που ακούτε, χωρίς να μειώνετε το συναίσθημά του. Εστιάστε στο συναίσθημά του και απαντήστε του ονομάζοντας αυτό που αισθάνεται, π.χ. «Φαίνεσαι δυσαρεστημένη που πας σε καινούργιο σχολείο….» Αφήστε το παιδί να αντιδράσει και να σας πει τι νιώθει και ακούστε το χωρίς να απορρίπτετε ή να προσπαθείτε να αλλάξετε αυτό που νιώθει. Αν παρότι το ακούτε, δείχνετε κατανόηση και το στηρίζετε σε αυτό που του συμβαίνει, η δυσαρέσκεια επιμένει, διερευνήστε λίγο παραπάνω τι είναι αυτό που δυσαρεστεί το παιδί σας, και συζητήστε το με τους ανθρώπους από το σχολείο (τη δασκάλα, τη διεύθυνση ή τον/την ψυχολόγο του σχολείου).

Κρατείστε επαφή με τους παλιούς φίλους του παιδιού σας ή και με τη δασκάλα του αν είχε καλή σχέση. Το ότι αλλάζει σχολείο δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποχωριστεί από τους φίλους που έχει ήδη δημιουργήσει.

Επεκτείνετε τον κοινωνικό του κύκλο κάνοντας σιγά σιγά επαφές και με παιδιά από το καινούργιο του σχολείο.

Συνοδέψτε το παιδί σας σε αυτό του το ταξίδι ως γονείς και όχι ως δάσκαλοι. Αφήστε το δάσκαλο να μάθει στο παιδί σας τα απαραίτητα κι εσείς ας είστε εκεί να βοηθήσετε όταν και όσο σας ζητηθεί από το παιδί. Προσπαθήστε να του δείξετε τον τρόπο να διαβάζει και να οργανώνει το διάβασμά του αντί να το διαβάζετε εσείς.

Προσπαθήστε να μετατρέψετε το διάβασμα του παιδιού σας σε παιχνίδι και όχι σε αγγαρεία. Δεν χρειάζεται να κάνει το παιδί τα πάντα τέλεια, να μπορεί να διαβάσει με το που θα ξεκινήσει το σχολείο ή να ξέρει όλα τα γράμματα. Στόχος είναι να διατηρηθεί το ενδιαφέρον και η αγάπη του παιδιού για μάθηση και όχι να είναι ο καλύτερος της τάξης του.

Τέλος, παίξτε μαζί του και εξασφαλίστε του χρόνο για ελεύθερο παιχνίδι, γιατί το παιδί μπορεί να μεγαλώνει, αλλά η ανάγκη του για παιχνίδι και ιδιαίτερα για ελεύθερο παιχνίδι αυξάνεται λόγω έλλειψης χρόνου και αύξησης ευθυνών.