Αρχική
Παιδιά Δημοτικού και Επιστροφή στα Θρανία
Το καλοκαίρι τελειώνει και από την ελευθερία των διακοπών χρειάζεται να γυρίσουμε στη βάση μας και στο εκάστοτε πρόγραμμά μας. Αυτός ο γυρισμός μας, ορίζει μια περίοδο προσαρμογής στην καθημερινότητα. Χρειάζεται συνεπώς, να επιτρέψουμε να δοθεί ο κατάλληλος χρόνος για να μπει όλη η οικογένεια ξανά σε πρόγραμμα. Υπάρχουν κάποια σημεία που αξίζει να τονιστούν ώστε να κάνουμε την περίοδο προσαρμογής πιο εποικοδομητική για όλη τη χρονιά που πρόκειται να ακολουθήσει και για την ζωή των παιδιών μας γενικότερα.
Πρώτα από όλα, καλό είναι να φροντίσουμε η επιστροφή μας να γίνει τουλάχιστον δέκα μέρες πριν την έναρξη των σχολείων. Κατά το χρόνο προσαρμογής, τα παιδιά θα μπορούν να κάνουν ξεκαθάρισμα στο γραφείο τους, αν δεν το έχουν κάνει ήδη, και να δουν τις ελλείψεις που έχουν, ώστε να κάνουμε τις απαραίτητες αγορές για τη νέα σχολική χρονιά. Όλη η διαδικασία μπορεί να είναι σαν μια γιορτή καλωσορίσματος για τα πράγματα που είναι να φέρει η καινούργια χρονιά. Επίσης, σιγά σιγά θα χρειαστεί να ρυθμιστεί το βιολογικό ρολόι των παιδιών στο χειμερινό ωράριο ύπνου. Αυτό μπορεί να γίνει με το να ξυπνάμε τα παιδιά κάθε μέρα μισή ώρα νωρίτερα, ασχέτως της ώρας που έχουν κοιμηθεί το προηγούμενο βράδυ. Μέσα σε αυτό το δεκαήμερο, θα μπορέσει το βιολογικό τους ρολόι να επανέλθει στους φυσιολογικούς του ρυθμούς.
Επιπλέον, η επιστροφή στα θρανία είναι μία περίοδος προσεχτικού προγραμματισμού εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Συχνά οι γονείς εμπλέκουμε τα παιδιά σε ποικίλα προγράμματα και με αυτό τον τρόπο τα εκπαιδεύουμε σε μία βιασύνη, τα «ζεσταίνουμε» στον ρόλο του ακούραστου αγωνιστή, στον ρόλο του ασταμάτητου δρομέα και ξεχνάμε να τα μαθαίνουμε να δίνουν αξία στην παύση, στη χαλάρωση. Καλό είναι να μπορέσουμε να ενσωματώσουμε στην καθημερινότητα των παιδιών μας λίγη από την χαλαρότητα και την ανεμελιά του καλοκαιριού, ώστε τα παιδιά να έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν μέσα τους και τον ρόλο του αυθόρμητου παιδιού που παίζει ελεύθερα, του παιδιού που χαλαρώνει. Τα παιδιά στο δημοτικό δεν χρειάζεται να είναι σε συνεχή δράση τρέχοντας ασταμάτητα από τη μία δραστηριότητα στην άλλη. Αντιθέτως, χρειάζεται να έχουν την ευκαιρία για ελεύθερο χρόνο, που να μπορούν να τον διαθέτουν όπως θέλουν τα ίδια είτε δημιουργικά, είτε χαλαρώνοντας. Ο ρόλος του αυθόρμητου παιδιού που χαλαρώνει είναι συνήθως ένας ρόλος παραγκωνισμένος, που σπάνια τον συναντά κανείς μέσα στο σύστημα ρόλων ενός ενήλικα. Αν βοηθήσουμε τα παιδιά μας να τον αναπτύξουν από την παιδική τους ηλικία, θα τον έχουν ανεπτυγμένο στην ενήλικη ζωή τους, και είναι ένας ρόλος πολύ σημαντικός στη ζωή μας καθώς μας μαθαίνει να ακούμε την ανάγκη μας για ξεκούραση χωρίς ενοχή. Έτσι, μεγαλώνοντας, όταν κανείς κουράζεται θα μπορεί να ακούει μέσα του μια καθησυχαστική φωνή να του λέει «Είναι εντάξει να κάνεις παύση! Τώρα μπορείς να χαλαρώσεις». Οπότε στον προγραμματισμό για τις δραστηριότητες της χρονιάς, ας τις επιλέξουμε μαζί με το παιδί μας με μέτρο! Ας βάλουμε τόσες, ώστε να αφήνουν αρκετό ελεύθερο χρόνο στα παιδιά μας για να ονειροπολούν, να παίζουν με τις σκιές, να ρεμβάζουν, να διαβάζουν ένα βιβλίο ή ένα κόμικ, να κοιτάζουν τα σύννεφα, να μην κάνουν τίποτα… Απλά να είναι!
Ένα πιο χαλαρό πρόγραμμα και μια εκπαίδευση στο να μπορώ να αντέχω και τις παύσεις ως μέρος της διαδικασίας ανάπτυξής μου, βοηθά τα παιδιά να αφουγκραστούν αυτό που πραγματικά έχουν μέσα τους, αυτό που πραγματικά θέλουν να κάνουν, αυτό που πραγματικά θέλουν να γίνουν. Συχνά η απάντηση των γονιών ως προς την πληθώρα των δραστηριοτήτων είναι ότι το παιδί έχει περίσσια ενέργεια και δεν ξέρει τί να την κάνει χωρίς δραστηριότητες. Όταν όμως του δοθεί η ευκαιρία, τελικά βρίσκει να διοχετεύσει την ενέργειά του εκεί που το ίδιο χρειάζεται, εκεί που πραγματικά είναι η ανάγκη του. Αρκεί να έχουμε ως γονείς την υπομονή να αντέξουμε ότι μπορεί να παραπονεθεί γιατί βαριέται , ότι μπορεί να χρειαστεί να το οριοθετήσουμε ως προς την χρήση οθόνης γιατί μιλώντας για χαλάρωση δεν εννοούμε χαλάρωση μπροστά στην οθόνη (τηλεόραση, i-pad, tablet, computer), ή ότι μπορεί να κάνει έκρηξη οργής γιατί δεν το καταλαβαίνουμε. Είναι και αυτό μέρος της διαδικασίας. Ένα παιδί που έχει ήδη μάθει να είναι σε διαρκή κίνηση, που έχει δηλαδή υπερανεπτυγμένο το ρόλο του ακούραστου δρομέα ή του ζογκλέρ που παίζει πέντε μπάλες ταυτόχρονα, θα δυσκολευτεί να μπει σε ένα ρόλο όπως αυτός του χαλαρού ονειροπόλου ή του παιδιού που αντέχει να βαριέται.
Αυτή η μετακίνηση σε έναν καινούργιο ρόλο μπορεί να πυροδοτήσει είτε μια έκρηξη οργής, είτε μια εκδραμάτιση του θυμού. Στην περίπτωση της έκρηξης οργής, δηλαδή όταν το παιδί κατακλύζεται από το συναίσθημά του τόσο που πέφτει κάτω και κλαίει γοερά, καλούμαστε να κάτσουμε δίπλα του με υπομονή για να το ακούσουμε, καθρεφτίζοντας αυτό που του συμβαίνει χωρίς να προσπαθούμε να βρούμε λύση στο πρόβλημά του. Ούτως ή άλλως σε μία τέτοια περίπτωση σωστή λύση δεν υπάρχει. Η έκρηξη οργής είναι ένας μηχανισμός εκτόνωσης του στρες του παιδιού που πυροδοτείται συνήθως από ανούσιες αφορμές. Στόχος της έκρηξης οργής είναι η εκτόνωση του στρες. Μπορεί κατά την διάρκεια της έκρηξης να πούμε κάτι όπως «Βλέπω ότι είσαι πολύ θυμωμένος… Είναι πολύ δύσκολο για εσένα αυτό που σου συμβαίνει. Είμαι εδώ… Σε ακούω… Θα κάτσω εδώ μαζί σου για όσο χρειαστεί.» Μετά από λίγο κι αφού αφήσουμε το παιδί να εκτονωθεί του προτείνουμε αν θέλει να το πάρουμε αγκαλιά. Στην αρχή συνήθως αρνείται ή μπορεί πάνω στο θυμό του να μας πει να φύγουμε από κοντά του. Στην πραγματικότητα δεν θέλει να το αφήσουμε μόνο του. Για αυτό χρειάζεται να μπορούμε να συνοδέψουμε το παιδί μας σε αυτή του τη διαδικασία μένοντας μαζί του, λέγοντάς του ότι το ακούμε και ότι είναι εντάξει να είναι θυμωμένο. Όσο μένουμε μαζί του ανοιχτοί, σιγά σιγά μαλακώνει, και μετά θέλει αγκαλιά και τότε το αφήνουμε να ηρεμήσει στην αγκαλιά μας.
Στην περίπτωση της εκδραμάτισης όπου το παιδί φωνάζει, απειλεί ή γίνεται επιθετικό προς τον εαυτό του ή τους άλλους χρειάζεται να το σταματήσουμε με σταθερή φωνή λέγοντάς του κάτι όπως «Βλέπω ότι είσαι θυμωμένη αλλά δεν σου επιτρέπω να γίνεσαι επιθετική.» Σε περίπτωση που το παιδί συνεχίσει να είναι επιθετικό και δεν σταματά, τότε μπορεί να χρειαστεί να το σταματήσουμε σωματικά κρατώντας το, αλλά πάντοτε με ηρεμία. Το μήνυμα που θέλουμε να του περάσουμε είναι ότι «Είναι εντάξει να είσαι θυμωμένη, αλλά δεν είναι εντάξει να είσαι επιθετική.» Συνήθως ο σωματικός περιορισμός αρχικά το θυμώνει περισσότερο, και στη συνέχεια το κάνει να ξεσπά σε μία αυθεντική έκρηξη οργής. Τότε στεκόμαστε δίπλα του και το συνοδεύουμε στη δυσκολία του.
Επιστρέφοντας στα θρανία, δομώντας ένα πρόγραμμα πιο ανάλαφρο δίνουμε στο παιδί τη δυνατότητα να είναι πιο συγκεντρωμένο, τόσο στις εργασίες του για το σπίτι, όσο και στις συγκεκριμένες δραστηριότητες που τελικά επιλέγει. Με αυτό τον τρόπο, ζεσταίνουμε το παιδί μας σε διάφορους ρόλους που το πάνε μπροστά στη ζωή του, όπως στο ρόλο αυτού που κάνει ένα βήμα τη φορά. Το παιδί μαθαίνει να επιλέγει ένα πράγμα τη φορά αντί να πρέπει να κάνει ταυτόχρονα δύο ή τρία πράγματα π.χ. σχολείο και μετά διάβασμα, πιάνο, και στίβο. Η ενασχόληση με λιγότερες δραστηριότητες δίνει στο άτομο τη δυνατότητα να εμβαθύνει σε αυτό που επιλέγει να κάνει. Π.χ. να μελετήσει πιο πολύ μουσική ή να ασκηθεί πιο πολύ στο τρέξιμο. Επομένως, το ζεσταίνουμε στο ρόλο αυτού που εμβαθύνει στα πράγματα και ταυτόχρονα το εκπαιδεύουμε στο ρόλο αυτού που έχει ξεκάθαρους στόχους. Μαθαίνει δηλαδή το παιδί να εστιάζει σε ένα πράγμα τη φορά, και μπορεί έτσι να παραμένει σταθερό στο στόχο του χωρίς να παλινδρομεί και να χάνει το δρόμο του.
Η επιστροφή στα θρανία μετά τις διακοπές μπορεί να είναι μια ευκαιρία για να επιτρέψουμε μια μεγαλύτερη χαλαρότητα στο πρόγραμμά μας, και μια ευκαιρία να επιτρέψουμε να εμβαθύνουμε στις επιλογές μας εστιάζοντας σε ένα πράγμα τη φορά.
Καλή μας επιστροφή και καλή μας νέα αρχή!
Ψυχόδραμα
HellasSITES