Κείμενο: Βένια Δεληκατερίνη

Talcmag 20.07.2018

 

Όντας ενήλικας και έχοντας αναλάβει την ευθύνη των ρόλων που αντιστοιχούν στην ενήλικη ζωή, συχνά ο ελεύθερος χρόνος είναι κάτι που αποζητάμε. Τον βλέπουμε ως κάτι πολύτιμο που δύσκολα μπορούμε να αποκτήσουμε. Επιφορτισμένοι με τον πρόσθετο ρόλο της γονεϊκότητας, συχνά οι γονείς παραπονιόνται για παντελή έλλειψη ελεύθερου χρόνου.

 

Ο ελεύθερος χρόνος, αν και περιορισμένος, είναι χρόνος που ορίζουμε εμείς ως ελεύθερο. Αν έχουμε στο σύστημά μας υπερανεπτυγμένο το ρόλο αυτού που χωρίς βοήθεια τα καταφέρνει όλα μόνος του, δε θα είναι εύκολο να χαλαρώνουμε. Στην περίπτωση αυτή, πάντα θα υπάρχει κάτι που χρειάζεται να φροντίσουμε, για να μπορούμε να ξεκουραστούμε μετά. Η δυσκολία εδώ, είναι να μπορούμε να αναγνωρίσουμε την ανάγκη μας. Πρώτα να μπορέσουμε να την δούμε καθαρά, και έπειτα να μπορέσουμε να την στηρίξουμε. Για να την αναγνωρίσουμε, χρειάζεται να ακούμε το σώμα μας. Το σώμα μας μας δείχνει σημάδια κόπωσης που μπορεί να εκδηλώνονται με πονοκέφαλο, ημικρανίες, άγχος, νεύρα, εξάντληση, έλλειψη ενέργειας, υπνηλία ή ακόμα και αϋπνία. Το σώμα μας φωνάζει για μία παύση και εμείς μπορεί να το αγνοούμε, προσπαθώντας να ολοκληρώσουμε αυτό που κάνουμε ώστε να πάρουμε μετά μια ανάσα. Ένας πολύ ωραίος στόχος, είναι την επόμενη φορά κατά τον ελεύθερο χρόνο μας, να μπορούμε να ακούμε την ανάγκη μας για ξεκούραση και χαλάρωση, αντί να προσπαθούμε να καλύψουμε εκκρεμότητες. Αυτό μπορεί να είναι το πρώτο βήμα για να κάνουμε την αλλαγή και να περάσουμε από τον ρόλο αυτού που τα καταφέρνει όλα μόνος του στο ρόλο αυτού που μπορεί να απολαμβάνει και να χαλαρώνει.

 

Αυτή είναι μια κουβέντα που συχνά λέμε εμείς οι ενήλικες και ιδιαίτερα όταν είμαστε γονείς. Πράγματι, δεν υπάρχει! Ο ελεύθερος χρόνος δεν είναι εκεί να μας περιμένει, όπως ήταν ίσως στην παιδική μας ηλικία.

 

Στην ενήλικη ζωή, ο ελεύθερος χρόνος είναι κάτι που χρειάζεται να δημιουργούμε κάθε φορά, για να μπορούμε να παίρνουμε ανάσες και να συνεχίζουμε με τους υπόλοιπους ρόλους και τα πολύπλοκα προγράμματά μας. Αν εμείς οι ίδιοι δεν φροντίζουμε να δημιουργούμε χρόνο για να χαλαρώνουμε, ο χρόνος δεν θα βρεθεί ποτέ, καθώς κάθε φορά που έχουμε την ευκαιρία να χαλαρώσουμε μπορεί να προκύπτουν διάφορες δουλειές που πρέπει να φροντίσουμε. Ας φροντίζουμε λοιπόν να δημιουργούμε ελεύθερο χρόνο για χαλάρωση μόνοι μας, με τον σύντροφό μας, ή ακόμα και με κάποιον φίλο. Οι δουλειές και οι εκκρεμότητες είναι εκεί και θα γίνουν με καλύτερη διάθεση όταν θα επιστρέψουμε χαλαροί.

 

Σε όσο περισσότερους ρόλους εμπλεκόμαστε (γονιός, σύντροφος, επαγγελματίας, εθελοντής, διαχειριστής κ.λπ.) τόσο θα μειώνεται ο ελεύθερος χρόνος μας. Για αυτόν το λόγο, ας επιλέγουμε με σύνεση τους ρόλους μας και τις δραστηριότητες στις οποίες θέλουμε να εμπλεκόμαστε. Αυτό προϋποθέτει να μπορούμε να λέμε όχι σε πράγματα τα οποία δεν μας εκφράζουν και σε πράγματα τα οποία αναλαμβάνουμε κυρίως για να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες άλλων, χωρίς ενοχή για το ότι δίνουμε αξία σε μια δική μας ανάγκη. Το να λέμε συνεχώς ναι, είναι συχνά μια δυσκολία να ακούμε και να δίνουμε αξία στις δικές μας ανάγκες. Το αποτέλεσμα του να υπεραναλαμβάνουμε υποχρεώσεις είναι να θυμώνουμε με αυτόν που μας ανέθεσε τη δουλειά και τελικά να θυμώνουμε με τον εαυτό μας που δεχτήκαμε. Το κλειδί εδώ είναι να μπορέσουμε να δώσουμε αξία στην δική μας ανάγκη και να δούμε ότι η ανάγκη μας έχει ίδια αξία με την ανάγκη του άλλου που θέλει να μας αναθέσει κάποια δουλειά. Χρειάζεται δηλαδή να αναπτύξουμε το ρόλο αυτού που δίνει αξία στις ανάγκες του! Αναπτύσσοντας αυτό το ρόλο μέσα μας, ίσως να καταφέρουμε να λέμε πιο συχνά όχι σε αυτό που στην πραγματικότητα δεν έχουμε διάθεση και ενέργεια να αναλάβουμε.

 

Ο ελεύθερος χρόνος μειώνεται ακόμα περισσότερο όταν είμαστε γονείς. Παρόλα αυτά, είναι πολύτιμος και χρειάζεται να τον διασφαλίζουμε στον εαυτό μας, καθώς το να μπορούμε να ασχολούμαστε με αυτά που πραγματικά μας ενδιαφέρουν μας κάνουν καλύτερους στο γονεϊκό μας ρόλο. Συχνά μπορεί να βάζουμε την ανάγκη του παιδιού μας πάνω από τις δικές μας ανάγκες. Για παράδειγμα, μπορεί να έχουμε ένα ελεύθερο Σαββατοκύριακο και να προκύψει μία πρόσκληση για παιχνίδι σε κάποιον φίλο. Μπορεί αυτόματα να ανταποκριθούμε στην ανάγκη του παιδιού να συναντήσει τον φίλο του, παρότι η δική μας ανάγκη είναι να κάτσουμε στο σπίτι και να χαλαρώσουμε. Αν αυτό γίνεται συστηματικά, μπορεί να καταλήγουμε με ένα αίσθημα ματαίωσης και θυμού προς το παιδί μας, καθώς τελικά δεν καταφέρνουμε να χαλαρώσουμε. Είναι σημαντικό λοιπόν, να μπορούμε να βλέπουμε τις ανάγκες μας ως ίσες με τις ανάγκες του παιδιού μας. Διαφορετικά, μπορεί να μπούμε σε έναν κύκλο θυμού και ενοχής και να καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα να σπάσουμε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Είναι συνεπώς εύκολο να παραιτηθούμε και να πιστέψουμε ότι δεν μπορούμε να εξασφαλίζουμε ελεύθερο χρόνο στον εαυτό μας. Στην πραγματικότητα υπάρχουν τρόποι, όντας γονείς, να διασφαλίζουμε χρόνο για τον εαυτό μας. Πρώτον, χρειάζεται να μπορούμε να ζυγίζουμε τις δυνάμεις μας και να συζητάμε μαζί με το παιδί μας για τις ανάγκες μας, ώστε να βρίσκουμε λύσεις που να καλύπτουν τις ανάγκες και των δυο μας. Δεύτερον, χρειάζεται να δούμε αν μπορούμε να αναζητήσουμε κάποια πηγή βοήθειας στο μεγάλωμα του παιδιού μας (μία φίλη που μπορεί να μας κρατάει το παιδί, κάποιος συγγενής, μια baby sitter, μία άλλη μαμά). Αν δεν μπορούμε να παίρνουμε τακτικά βοήθεια, όσο μεγαλώνει το παιδί μας είναι πιο εύκολο να συνεννοηθούμε μαζί του και να μπορούμε να διασφαλίζουμε ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό μας, ακόμα και αν το μεγαλώνουμε μόνοι μας.

 

Μπορεί ως ενήλικες το να εξασφαλίζουμε χρόνο για τον εαυτό μας να φαντάζει ουτοπικό, αλλά αν δεν κάνουμε προσπάθεια να φροντίσουμε τις ανάγκες μας παρέχοντάς μας ελεύθερο χρόνο, θα καταλήγουμε πάντα με ένα αίσθημα ματαίωσης και αιώνιας κόπωσης. Ας αναπτύξουμε λοιπόν το ρόλο αυτού που θέλει να έχει ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό του, καθώς και το ρόλο αυτού που μπορεί να χαλαρώνει και να απολαμβάνει κατά τον ελεύθερο χρόνο του, για να μπορούμε να απολαμβάνουμε την ενήλικη ζωή παρά τις υποχρεώσεις μας!

 

Βένια Δεληκατερίνη

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

Ψυχοδραματίστρια

Εκπαιδεύτρια Aware Parenting