Ψυχόδραμα - Ομαδική Ψυχοθεραπεία
Το ψυχόδραμα ανήκει στο χώρο της ψυχοθεραπείας και είναι κατά βάση μία ομαδική μέθοδος ανάπτυξης της προσωπικότητας. Δημιουργός του ψυχοδράματος ήταν ο ψυχίατρος L. J. Moreno, ο οποίος υπήρξε ιδρυτής του κοινωνιοδράματος και ένας από τους πρωτοπόρους της ομαδικής ψυχοθεραπείας.
Η φιλοσοφία του ψυχοδράματος δεν βασίζεται στο να θεραπεύσει, αλλά στο να διευρύνει την προσωπικότητα και τον αυθορμητισμό του ατόμου. Συνεπώς, το ψυχόδραμα εστιάζει στη δουλειά με το υγιές μέρος της προσωπικότητας και τη διεύρυνση αυτού. Συχνά, ιδιαίτερα όταν διανύουμε μία δύσκολη κατάσταση στη ζωή μας, αδυνατούμε να εστιάσουμε στα υγιή μας κομμάτια. Αντιθέτως, μπορεί να εστιάζουμε με μεγάλη ευκολία σε αυτά που δυσλειτουργούν μέσα μας. Παρόλα αυτά, Όλοι έχουμε μέσα μας στοιχεία τα οποία είναι λειτουργικά, τα οποία είναι φωτεινά, τα οποία μας βοηθάνε να πηγαίνουμε μπροστά. Στο ψυχόδραμα τα λειτουργικά μας κομμάτια, ή αλλιώς το φως μέσα μας, είναι η βάση με την οποία ξεκινάμε να δουλεύουμε.
Τι Γίνεται σε μια Ομαδική Συνάντηση Ψυχοδράματος
Στο ψυχόδραμα δημιουργούμε εικόνες τις οποίες βάζουμε στην ψυχοδραματική σκηνή. Η συνάντηση αρχικά ξεκινά με το «ζέσταμα» και την προετοιμασία της ομάδας. Η φάση του ζεστάματος αυξάνει το αίσθημα οικειότητας και εμπιστοσύνης στην διαδικασία της ομάδας και προετοιμάζει τα άτομα να μπουν σε δράση. Μέσα από αυτή τη διαδικασία του ζεστάματος προκύπτουν τόσο τα θέματα που απασχολούν την ομάδα όσο και ο πρωταγωνιστής που στη συνέχεια καλείται στη σκηνή για να φτιάξει μια εικόνα σχετική με το θέμα που τον απασχολεί, χρησιμοποιώντας είτε αντικείμενα, είτε άτομα (μέλη της ομάδας) που θα συμβολίζουν στοιχεία της εικόνας του. Τα άτομα που βοηθούν στο στήσιμο της αρχικής εικόνας, αλλά και στην εκδραμάτιση της σκηνής, ονομάζονται βοηθητικά εγώ και συχνά αντιπροσωπεύουν σημαντικά πρόσωπα στην πραγματική ζωή του πρωταγωνιστή ή σε άλλη περίπτωση, διάφορες πλευρές του εαυτού του πρωταγωνιστή (τους διάφορους ρόλους του). Ταυτόχρονα με τον πρωταγωνιστή ζεσταίνονται και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας στα δικά τους θέματα, τα οποία αναδύονται μέσα από το δράμα του πρωταγωνιστή αυτό καθαυτό, μέσα από τη δική τους συμμετοχή, ως βοηθητικά εγώ ή ως παρατηρητές, και μέσα από το μοίρασμα που γίνεται στο κλείσιμο του δράματος. Κατά τη διάρκεια του μοιράσματος, τα μέλη της ομάδας επανέρχονται στον κύκλο και από την θέση τους μοιράζονται στον πρωταγωνιστή τις προσωπικές εμπειρίες που αναδύθηκαν σύμφωνα με αυτό που εκδραματίστηκε πάνω στη σκηνή, αλλά και αυτό που βίωσαν τα άτομα μέσω του ρόλου τους – ως βοηθητικά εγώ.
Οι εικόνες που φτιάχνει ο πρωταγωνιστής πάνω στη σκηνή «αποτυπώνονται» μέσα στην ψυχή του ατόμου και συχνά το συνοδεύουν για πολύ καιρό μετά το τέλος μιας συνάντησης ψυχοδράματος. Για αυτό το λόγο λέμε ότι, η δουλειά στο ψυχόδραμα δεν σταματά με το πέρας της συνάντησης, αλλά μπορεί να συνοδεύει τους συμμετέχοντες για καιρό μετά.
Γιατί να Συμμετάσχω σε μία Ομάδα Ψυχοδράματος;
Η ομάδα παρέχει ένα πλαίσιο στο οποίο τα άτομα έχουν την ευκαιρία να νιώσουν ότι ανήκουν, να νιώσουν οικειότητα, να ανακαλύψουν ότι μπορούν να ακούσουν και να ακουστούν, να νιώσουν σύνδεση, να αναπτύξουν τον αυθορμητισμό τους και να βρουν τρόπους να εκφράσουν πράγματα που δεν είχαν την ευκαιρία να ειπωθούν στην πραγματική ζωή. Μέσα στο ψυχόδραμα δίνεται η ευκαιρία τα ανείπωτα να εκφραστούν όχι απαραίτητα με λόγια, αλλά και μέσα από το σώμα μας, όταν αυτό είναι επιθυμητό.
Το ψυχόδραμα είναι μία μέθοδος που αγγίζει την ψυχή και παρακινεί το άτομο προς τη δράση. Ζεσταίνει την ψυχή για δράση. Η ομάδα ψυχοδράματος παρέχει ένα ασφαλές πλαίσιο για να ζεσταθούν τα άτομα σε όσα έχουν μέσα τους, να δουλέψουν τα θέματα που τους αφορούν, να δοκιμάσουν τα δικά τους σενάρια ζωής και ταυτόχρονα, να εξασκηθούν στο πώς να σχετίζονται με τους άλλους, αναπτύσσοντας την ικανότητα αλληλεπίδρασής τους με τα άλλα μέλη της ομάδας.
Μέσα στην ομάδα ψυχοδράματος αντί να συζητάμε για αυτά που μας συμβαίνουν, μπαίνουμε να τα βιώσουμε βάζοντάς τα στη σκηνή. Η ψυχοδραματική σκηνή δίνει το χώρο να πειραματιστούμε σε πράγματα που έχουμε ήδη βιώσει όπως τα έχουμε βιώσει, αλλά και να πειραματιστούμε φτιάχνοντάς τα αλλιώς, όπως θα θέλαμε εμείς να τα βιώσουμε, κάνοντας με αυτό τον τρόπο μια επανορθωτική κίνηση σε μία παλιά βιωμένη κατάσταση. Επίσης, μας δίνει την ευκαιρία να πειραματιστούμε σε πράγματα που θέλουμε να βιώσουμε στο μέλλον. Αυτό μας παρακινεί να οραματιζόμαστε αυτά που θέλουμε να πετύχουμε στη ζωή και στις σχέσεις μας. Η ψυχοδραματική σκηνή είναι ένας χώρος να δοκιμάσουμε τα θέλω μας… Και όταν κάτι καταφέρουμε να το κάνουμε στη σκηνή, έπειτα καταφέρνουμε να το κάνουμε και στη ζωή!
Σε Ποιους Απευθύνεται;
Μια ομάδα ψυχοδράματος απευθύνεται σε οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να αναπτύξει την προσωπικότητά του, να ανακαλύψει τρόπους να συνδέεται καλύτερα με αυτά που έχει μέσα του και τρόπους να συνδέεται πιο ουσιαστικά με τον έξω κόσμο.
Σε μια ομάδα ψυχοδράματος ενηλίκων συνεπώς, μπορεί να συνυπάρχουν όλα τα άτομα ανεξαρτήτου ηλικίας. Η μόνη προϋπόθεση είναι να επιθυμούν την ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους μέσα από την ομαδική δουλειά.
Κάθε Πότε Γίνονται Συναντήσεις;
Οι ομάδες διεξάγονται μία φορά την εβδομάδα σε συγκεκριμένη μέρα και ώρα και διαρκούν συνήθως 9 μήνες (Οκτώβριο – Ιούνιο). Φυσικά, εφόσον κάποιος επιθυμεί να συνεχίσει τη δουλειά του μέσα στην ομάδα, μπορεί να συνεχίσει με την νέα χρονιά και για όσο διάστημα το επιθυμεί. Η ομάδα είναι ανοιχτή σε νέα μέλη στις πρώτες συναντήσεις και μετά το πέρας κάποιου χρονικού διαστήματος από την έναρξή της, κλείνει στην άφιξη νέων μελών ώστε να διασφαλιστεί η σε βάθος δουλειά των μελών μέσα από την ομάδα. Μέλη της ίδιας οικογένειας δεν μπορούν να συμμετέχουν στην ίδια ομάδα. Η συμμετοχή στην ομάδα χρειάζεται να είναι συστηματική και η κάθε συνάντηση διαρκεί δύο ώρες.
Τέλος, ένα μέλος μπορεί να αποχωρήσει από την ομάδα όποτε το θελήσει, αρκεί να συμμετάσχει σε δύο τουλάχιστον συναντήσεις μετά την λήψη της απόφασής του για αποχώρηση, ώστε να γίνει σωστά και με σεβασμό το κλείσιμο στην ομάδα, τόσο για το άτομο που αποχωρεί, όσο και για την ομάδα.